Wie een bouwwerk, exploitatie van een bedrijf of kleinhandel overweegt met een impact op de omgeving, heeft een omgevingsvergunning nodig. Voorbeelden zijn een nieuwbouw, verkavelingen en functiewijzigingen. In Vlaanderen bestaan vijf varianten van de omgevingsvergunningsprocedure, elk met een eigen beslissingstermijn. Begint de aanvrager met een verkeerde variant, dan kan de fout niet worden rechtgezet tijdens de lopende procedure.

Vlotter vergunnen van grotere projecten

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) wil het proces hervormen tot een basisprocedure die kan worden aangevuld met ‘modules’ in functie van de specifieke aanvraag. Daarnaast komt er een nieuw instrument, het omgevingsbesluit, voor beperkte herbestemmingen. Dat combineert een wijziging van de bestemming en een vergunning.

‘Voor particulieren die een eigen huis bouwen zal de hervorming weinig impact hebben’, zegt Laura Janssens, advocaat bij Eubelius. Vooral grotere projecten zouden vlotter vergund moeten raken. ‘Vandaag nemen de procedures veel tijd in beslag.' Heel wat vergunningen worden bovendien aangevochten bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen en 60 à 70 procent daarvan wordt vernietigd, waardoor de aanvrager terug naar af moet. 'Dat creëert veel onzekerheid voor zowel particulieren als bedrijven', zegt Janssens.

Het ontwerpdecreet van Demir moet nog naar verschillende adviesraden. Het is de bedoeling dat het dossier in 2024 wordt afgerond.

Nog één basisprocedure

Na de hervorming is er nog één basisprocedure met een beslissingstermijn van 60 dagen voor alle types aanvragen. Die kunnen aangevuld worden met ‘modules’ voor specifieke projecten.

Voor die laatste wordt in een extra termijn van 60 dagen voorzien, met uitzondering van het omgevingsbesluit voor kleine ruimtelijke ingrepen dat 180 dagen kan duren.

Extra modules

De extra modules zijn:

• Wijzigingsverzoek

Het moet makkelijker worden om een ingediende aanvraag aan te passen. Zo moeten wijzigingsverzoeken niet meer goed- of afgekeurd worden door de administratie. Ook aanvullingen zullen te allen tijde kunnen.

‘Dat biedt de mogelijkheid om gebreken die tijdens de procedure aan het licht komen te verhelpen. Zo kan bijvoorbeeld al rekening gehouden worden met de kritiek die tijdens het openbaar onderzoek over het project wordt geuit’, zegt Janssens. ‘In het verleden kon je slechts eenmaal je project aanpassen, omdat de termijn slechts eenmaal kon worden verlengd. Voortaan kan je dat eigenlijk onbeperkt doen.’

• Administratieve lus

Procedurele gebreken oplossen door middel van de zogenaamde administratieve lus zal meermaals kunnen. Vandaag kan dat ook maar één keer.

‘Dat kan bijvoorbeeld gebruikt worden als je vergeten bent een bepaald vereist advies in te winnen. Zo heeft wie werken wil uitvoeren binnen 20 meter van een spoorweg een advies van de spoornetbeheerder Infrabel nodig’, zegt Janssens.

• Gemeentelijke wegen

Een specifieke module is er als een wegenis aangelegd moet worden waarvoor de gemeente bevoegd is, bijvoorbeeld bij een nieuwe verkaveling.

• Milieuvoorwaarden

De termijn voor een afwijking op de milieuvoorwaarden VLAREM wordt van 180 naar 60 dagen gebracht. ‘Dat is van belang voor bedrijven die een milieuvergunning nodig hebben en een afwijking op de geldende regels moeten aanvragen. Denk aan een bedrijf dat ’s nachts wil produceren en daardoor een afwijking op de geluidsnormen nodig heeft’, zegt Janssens.

• Handelingen algemeen belang met ruimtelijk beperkte impact

De voorafgaande projectvergadering die soms vereist was om na te gaan of de handelingen inderdaad een beperkte impact hebben - waardoor van stedenbouwkundige voorschriften kan worden afgeweken - wordt afgeschaft. Voorbeelden zijn zendmasten van telecombedrijven en werken door de netbeheerder Fluvius.

• Omgevingsbesluit

Voor beperkte herbestemmingen wordt het ruimtelijk uitvoeringsplan vervangen door het omgevingsbesluit. ‘Een klassiek voorbeeld is recreatie in woongebieden’, zegt Janssens. ‘Vandaag moet daarover nog op twee niveaus worden beslist. Enerzijds het planmatig aspect, dat makkelijk meer dan twee jaar kan duren, en anderzijds de vergunning, die ook nog eens minimaal een halfjaar duurt. De combinatie van beide kan een belangrijke tijdswinst opleveren.’

Het omgevingsbesluit komt er onder andere voor een bestemmingswijziging die leidt tot verdichting in dorpskernen in functie van de bouwshift en werken van algemeen belang, zoals fietspaden en rioleringen.

Bron: CIB Vlaanderen (Confederatie van Immobiliënberoepen Vlaanderen)